De kracht van de kwetsbare leider
Op de 11e studiedag van de missionaire specialisatie voor predikanten nemen Oeds Blok en Liesbeth van Tongeren ons mee op een ontdekkingsreis naar ons leiderschapsprofiel. Ze doen dit aan de hand van het materiaal dat S.P. Walker ontwikkelde in “The Undefended Leader”.
De training was er niet een in vaardigheden die een leider nodig heeft. Geen kneepjes van het vak, maar een duik in je verleden omdat je levensbiografie een belangrijke invloed heeft op wie je als leider bent. Zo werd het een studiedag met een uniek kijkje in je eigen geschiedenis. Het werd een waardevolle dag. Vreemd genoeg had was leiderschap op geen enkele manier een thema in onze theologische opleiding en voorbereiding op het predikantschap. Je moest goed de Bijbel uit kunnen leggen en overtuigd zijn dat je geroepen was om predikant te worden. Men ging er kennelijk van uit dat je daarmee genoeg in de mars had om voorganger te zijn.
Grondverhaal is in de gepresenteerde visie op leiderschap is het verhaal van Adam en Eva (theologie van de angst). Adam en Eva verbergen zich en God stelt de vraag: waar ben je, laat je zelf zien, neem je verantwoordelijkheid. Elk gedrag heeft een logica naar buiten toe: je zoekt je veiligheid. Je zoekt je zelfbehoud, laat dingen wel en niet zien.
“Niet verdedigend zijn als leider is vrij genoeg zijn om helemaal beschikbaar te zijn in de situatie waarin je bent, zonder compromis door angsten, twijfels of de noodzaak van zelfbehoud.” (De vrijheid waarover S.P. Walker beschrijft deed mij denken aan wat Henri Nouwen schrijft in zijn boekje “Open uw hart” over gastvrijheid.)
In het schema hieronder zie je hoe je in vier stadia kunt ontwikkelen van een verdedigende stijl naar een vrije stijl van leiding geven. Belangrijk uitgangspunt hierbij is om de dag te ontvangen als een gave (open) en niet als een recht (gesloten).
Leiderschap is de activiteit – welke activiteit dan ook – die anderen dieper leidt naar het volle menszijn: wat hen in staat stelt om het leven dat zij, als een uniek persoon binnen de geschapen mensheid, hebben ontvangen te aanvaarden en daarvoor verantwoordelijkheid te nemen.
Om de weg naar vrijheid te begrijpen, moeten we eerst de architectuur van ons ego begrijpen, want het is ten diepste ons ego dat we verdedigen.
Hiernaast zie je in een schema wat opvoeding met je doet als leider. De rode x omschrijft hoe je je opvoeder(s) vroeger hebt ervaren.
Hieronder volgen de tekeningen van vier landschappen die verbeelden hoe de vier leiderschapsego’s er in de praktijk uitzien elke keer met een beschrijving van de kracht en de valkuil.
kracht:
optimisme en kansen zien
valkuil:
problemen willen oplossen ipv bij de ander te blijven in pijn.
kracht:
motivatie om veel gedaan te krijgen
valkuilen:
presteren, weinig genieten van succes (falen voorkomen).
Controleren en gebrek aan delegeren, geen diversiteit.
Risico vermijden (falen voorkomen).
kracht:
gevoeligheid voor de ander, gewetensvol
valkuilen:
aanpassen voor bevestiging
volgend, niet leidend, mensen aan boord houden
nzekerheid verbergen en behoefte aan liefde ontkennen
geven(identiteit), niet ontvangen.
kracht:
liefde en zorg
valkuilen:
weinig vertrouwen in anderen en in jezelf,
kwetsbaar van binnen.
Weinig ruimte voor vrijheid en partnerschap
long walk to freedom
Met het oog op het eigen leerproces krijgen we de vraag mee welke stap we zouden willen zetten op de “long walk to freedom”. Belangrijk is daarbij de bron van erkenning: God is voor ons, niets zal ons kunnen scheiden van de liefde van God, die hij ons gegeven heeft in Christus Jezus, onze Heer. Deze bron van erkenning geldt voor onszelf maar we mogen onderweg als leiders daarin ook anderen bevestigen.
Een vraag die in de kerk niet zo vaak wordt gesteld, maar die als je nadenkt over de kerk als een gemeenschap van leerlingen van Jezus best wel aan de orde mag zijn. Sake Stoppels deelt met ons deze dag leerervaringen vanuit zijn boek Oefenruimte waarin de kerk allereerst gezien wordt als gemeenschap van leerlingen van Jezus.
Mensen tot leerling maken betekent altijd dat zich een gemeenschap (kerk) gaat vormen. Omgekeerd is het niet zo dat een kerk altijd tot mensen tot leerlingen maakt. Dit vraagt om bewuste keuzes de wijze waarop je leiding geeft. In de kerk mag het leerproces worden getoetst aan de vraag naar de leeropbrengst. Om hieraan te werken is niet de vraag wat doen we allemaal en hoe doen we dat het belangrijkste, maar de vraag: waarom doen we dit.
Missie